جزیرهی دایرهای شکل هرمز با حس و حال عجیباش که هرکسی به اندازهی وسعاش از آنهمه تفاوت و زیبایی و غوغای رنگبازی بهرهای میگیرد. به نسبت وسعت، دارای کوهها و تپههای کوتاه و بلند زیادی است و بالاترین نقطه آن ۱۸۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
۷۹ رنگ خاک، از اعجازهای جزیره است که آن را در ایران حاص کرده است.
از حس و حال جزیره گفتن تلاشی بیفایده است؛ باید بود و لمس کرد آرامش آن را. البته سالهای پیشین آرامش بیشتری را میش حس کرد. بنابراین میپردازم به کمیتهای جزیره. شرقیترین جزیره استان با جمعیتی بیش از ۷ هزار نفر که در شمال آن اسکان دارند.
سواحلی متفاوت و منحصر به فرد. جادهای ساحلی دارد به طول ۲۸ کیلومتر. میهمانان جزیره با موتور سهچرخ دور آن را میگردند و تقریبا اکثرا احساس آن را دارند که چشمشان از طوفان رنگها و چین و چروکهای جزیره پر نشده عزم رفتن میکنند.
باید آرام بود در جزیره. زمانی باشد به دور از شمارش روزها و شایسته است رهاشدن در آن.
اوضاع هرمز به دلیل بی مهری با خاک جزیره و با سلامت محیطش در این سالهای اخیر نگران کنندهست. این جزیره به یک باره مورد توجه گردشگران قرار گرفته و اصطلاحا با پدیدهی مستوریسم (mass tourism) مواجه شد.
به این خاطر باید مورد توجه بیشتری از سوی مسئولان و گردشگران قرار گیرد.
اگر به هرمز عزیمت کردید، سلامت جزیره را دریابید و با خود از خاکهای رنگیاش نیاورید. آن خاکها کنار هم و در هرمز ترکیب زیبایی هستند، نه در بطری خودخواهی من روی تاقچه!
هرمز در ۱۶ کیلومتری بندرعباس جزیرهای تاریخی هم هست که سدههای پیشین در دست پرتغالیها بوده و در زمان صفوی، حدود ۴۰۰ سال پیش، باز پس گرفته شده.
از اسکلهی مسافری حقانی در بندرعباس میتوان با شناور، تقریبا هر ساعت از صبح تا غروب در فصل مسافرپذیر، به هرمز و قشم رفت.
بزرگترین جزیره ایران با طول ۱۳۵ کیلومتر و دارای چندین دهستان و بخش و جزایر اقماری، مجموعهی بینظیری است از اقلیم متفاوت جنوب ایران.
شهر قشم در شرق جزیره مرکز اصلی این جزیره به شمار میرود. درگهان و چند روستای مهم دیگر در قشم محل تجمع بیشتر ساکنان این جزیره است که در ادامه معرفی میشود.
قشم دارای ۶۴ روستای اصلی است که از مهمترین آنها روستاهای تمبان، چاهو شرقی، چاهو غربی، دوستکو (آخرین روستای جنوب غرب)، دولاب، دهخدا، دیرستان، رمچا، رمکان، شیبدراز، صلخ (مرکز موسیقی خلیج)، طبل، طولا، عایشهآباد، گمبران، گوران، گیاهدان، لافت و روستای باسعیدو در شمال غربی ترین نقطه را میشود نام برد.
غار خربس، دره چاهکوه، دره ستارگان، ساحل لاکپشتها، غار نمکی، بازار درگهان، بازار قدیم و جدید شهر قشم و قلعه پرتغالیها اماکن دیدنی جزیره هستند با شماری سواحل متنوع برای کمپ کردن. مرتفعترین کوه قشم ۳۹۸ متر ارتفاع دارد و در غرب جزیره نزدیک به چاهکوه قرار دارد.
البته قلعه پرتغالیهای هرمز بزرگتر است و سالمتر باقی مانده؛ دیدن این قلعهها از جذابیتهای عمومی شهرها و جزایر جنوبی، تحت سلطهی گذشته پرتغال است.
پارک زیتون هم برای کمپ کردن در نقطه شهری قشم از گزینههای خوب، راحت و دمدستی است.
مجموعه جزایر ناز هم چسبیده به قشم است. جزر دریا باعث قابل دسترس بودن این جزایر میشود و با مد بدون قایق یا شناور امکان دسترسی با ماشین یا پیاده از بین میرود. دلیل نامگذاری این جزایر نیز به همین دلیل است.
ساکنان این جزیره در سه بخش مسکونیِ هنگام جدید، هنگام قدیم و قیل سکونت دارند و حدود ۷۰۰ نفر جمعیت دارد.
از جاذبههای هنگام باغات شرق جزیره است که در ساحلی به اسم خنیزی واقع شده و محلی زیبا برای چادر زدن و شب مانی کنار ساحل است.
البته خشکسالیهای دو دههی اخیر در ایران این باغات را از رونق انداخته، حتا به قول محلیهای قشم، اکثر نخلهای آن جزیره و سایر مناطق هم "مردهاند" اما درختانی کهن و عظیم، در ساحل خنیزی سایه بان خوبی برای روزهای نسبتا گرماند و محل مناسبی برای کمپ زمستانه به شمار میروند.
اگر خوش شانس باشید در هنگام و حتا هرمز و لارک با پدیده زیبای نورهای سبز و آبی در شبهای بدون مهتاب درسواحل روبهرو میشوید. این روشناییهای اعجابانگیز به خاطر وجود موجودات ریزی به نام فیتوپلانگتون است.
از دیگر سواحل هنگام، خماسی و ساحل نقرهای در غرب جزیره را میتوان نام برد. سواحل جزیره، با آب بسیار شفاف، مکان مناسبی برای شنا حساب میشود.
در این جزیره هم مانند هرمز، وسایل نقلیه مثل موتور سه چرخ برای گردش در دسترس قرار دارد.
جزیره لارک
لارک در شرق قشم از دیگر جزایر اقماری قشم به حساب میآید که حدود ۶۰۰ نفر جمعیت دارد و دارای سواحل بکرتری است نسبت به جزایر دیگه که معرفی شدند. مهمترین ساحل آن با نام فانوس حدود ۳ کیلومتر از منقطه مسکونی فاصله دارد.
جنوبیترین جزیره ایران، یکی از جزایر مهم و مسکونی هرمزگان با جمعیتی حدود ۵ هزار نفر، به همراه تنبهای کوچک و بزرگ و سیری شهرستان مهم ابوموسی را تشکیل میدهند.
فاصله این جزیره تا بندر عباس ۲۲۰ و با بندر لنگه ۷۵ کیلومتر است. رفتن به این جزیره با محدودیتهایی همراه است. اما دیدن یکبار این جزیره هم خالی از لطف نیست.
بالاترین نقطه جزیره تپههایی به ارتفاع ۱۱۰ متر از سطح دریاست و سواحل شنی با آبی زلال محلی مناسب برای شناکردن در جزیرهی نفتی ابوموسی است.
دلیل نامگذاری سیری، دور و مخفی بودن این جزیره از خشکی است. سیری در گویش محلی به معنای سری است.
سیری حدود ۲ هزار نفر ساکن و ۱۷ کیلومتر مربع مساحت دارد. جزیرهای مسطح با تعداد کمی نخل و پوشش گیاهی پراکنده یکی دیگر از جزایر نفتی خلیج است.
پوشش گیاهی این جزیره نیز مانند دیگر جزایر و بخشهای جنوبی هرمزگان و ایران، درخت کِرَت است. این درخت با مقاومت بالا و ریشههای عریض و طویل، ماندگاری فراوان در این مناطق دارد و البته با دریافت حداکثری آب شیرین منطقه، امکان رویش دیگر گونههای گیاهی آب شیرین را کم میکند.
جزایر فرور کوچک و بزرگ در نزدیکی جزیره اقتصادی کیش و ساحل بندر چارک یکی دیگر از مقاصد جدید گردشگری در هرمزگان هستند.
جزیره فرور بزرگ دارای گونههای متعدد جانوری است و از این جهت منحصر است. پرندگانی مانند عقاب ماهیگیر، طوطی، چکچک، قمری، چکاوک کاکلی، پرستو، بلبل خرما، هدهد، یاکریم و همچنین پستاندارانی از قبیل خارپشت، مارمولک و مار جعفری در آن پیدا میشود.
در این جزیره و جزایر هنگام و هرمز هم شماری آهو زندگی میکنند که متاسفانه در سالهای اخیر تعداد آنها به دلایل آب و هوای خشک و آسیبهای انسانی کم شده است.
جزیره بزگ کیش به همراه جزایر لاوان، هندورابی و شیدور که زیرمجموعه بخش کیش و جزو شهرستان لنگه هستند، ۴ جزیره از جزایر مهم هرمزگان به حساب میآیند.
کیش یکی از نخستین مناطق آزاد اقتصادی در ایران با بیش از ۴۰ هزار نفر جمعیت (کیشوند) بعد از قشم دومین جزیرهی پرجمعیت ایران است.
شهر تاریخی حریره، شهر زیرزمینی کاریز، روستای باغو، سواحل مرجانی، کشتی یونانی و ساحل لاکپشتها و همچنین پارکهای آبی و آکواریم و دلفیناریوم به همراه بازارهای متنوع، از مهمترین جذابیتهای جزیره کیش هستند.
یک جزیرهی آرام و قابل دسترس بین کیش و لاوان است که تا نزدیکترین بندر، یعنی چیرویه ۹ کیلومتر فاصله دارد.
قایقهایی از کیش، بهخصوص آخر هفتهها به این جزیره میروند و راه دوم دستیابی به این جزیرهاست. فاصله کیش و هندورابی ۲۸ کیلومتر است.
هندورابی سرزمینیست مسطح و بدون چینخوردگی، مناسب برای کمپ ساحلی در ماههای سرد سال با جمعیتی کمتر از ۳۰۰ نفر.
جزیرهای نفتخیز، پس از قشم و کیش بزرگترین جزیره ایران است. غالب جمعیت کمتر از ۲ هزار نفر آن در شرق جزیره هستند.
مهمترین جانوران جزیره لاوان آهوی جُبیر و لاکپشت پوزه عقابی است. بهترین راههای دسترسی به لاوان از بندر پارسیان و بندر مقام میباشد.
و اما جزیرهی کوچک و خالی از سکنه مارو (شیدور) با مساحتی کمتر از ۱۰۰ هکتار، دارای سواحل شن سفید و محلی آرام برای کمپ و شبمانی. این جزیره زیستگاه گونههای مختلف جانوری و بهویژه انواع مار است که دلیل نامگذاری آن همین است.
انواع پرستو و مرغ دریایی، عقاب لاکپشت دریایی، دلفین و انواع رنگی ماهی، دیگر گونههای این جزیره کوچک و بسیار زیبا هستند.
البته در ماههای سرد سال به دلیل فصل خواب جاندارانی همچون مارها، کمتر یا اصلا قابل مشاهده نیستند.
کوه گنو با بیش از ۲۳۰۰ متر ارتفاع در ۳۰ کیلومتری شمالغربی بندرعباس بین روستاهای فین، سیاهو و ایسین بام استان است.
این کوه دارای آبشار و چشمهی آبگرمی به همین نام نیز هست که مقصد مناسبی برای ماجراجویان اهل طبیعت کوهستان و کوهنوردی است.
قلعه هزاره و روستای بناب دیگر مراکز گردشگری استان هستند. قلعه هزاره در شهر میناب در فاصله ۱۱۰ کیلومتری بندرعباس و روستای بناب از توابع بندر خمیر در فاصله ۱۵۰ کیلومتری مرکز استان است.
بندرعباس با حدود ۶۰۰ هزار نفر جمعیت از مهمترین شهرستانهای جنوب کشور است. عمارت کلاهفرنگی، معبد هندوها، حمام گلهداری و بادگیر منبع گپ مهمترین گزینههای گردشگری این شهرستان است.
تمام تلاشم در این نوشته بر این بود که خلاصهنویسی کنم اما شمار زیباییهای استان هرمزگان فراوان است و سعی میکنم در سفرنامهها بیشتر به معرفی این استان بپردازم.